Rozdzielnicę domową czy przemysłową? Jaką wybrać?

Domowa czy przemysłowa? Wybieramy odpowiednią rozdzielnicę

Elektro Alert Modul – Rozdzielnica

Rozdzielnica elektryczna

Rozdzielnicę elektryczną należy traktować jako serce każdej instalacji. To w niej znajdują się wszystkie zabezpieczenia oraz przewody, które rozprowadzają prąd do poszczególnych obwodów. Wybór odpowiedniej rozdzielnicy jest kluczowy dla bezpieczeństwa, komfortu codziennego użytkowania instalacji oraz możliwości przyszłej rozbudowy. Dobrze dobrana rozdzielnica zapewnia nie tylko ochronę instalacji, ale także wygodę obsługi i łatwość serwisowania.

rozdzielnica-budowa

Spis treści

Poniżej znajduje się pełna lista sekcji zawartych w artykule. Kliknięcie w wybrany punkt przeniesie Cię bezpośrednio do odpowiedniego fragmentu:

Klasyfikacje rozdzielnic

Rozdzielnice można klasyfikować ze względu na napięcie, sposób montażu i funkcję:

Podział według napięcia

  • NN (niskiego napięcia): do 1 kV, stosowane w budynkach mieszkalnych i mniejszych obiektach.
  • SN (średniego napięcia): od 1 kV do 100 kV, używane w halach produkcyjnych i przemyśle.
  • WN (wysokiego napięcia): od 110 kV do 220 kV, stosowane w dużych zakładach przemysłowych i energetyce.
  • NN (najwyższego napięcia): powyżej 220 kV, w sieciach przesyłowych i stacjach transformacyjnych.

Podział według montażu

  • Natynkowe: montowane na powierzchni ściany.
  • Podtynkowe: wbudowane w ścianę.
  • Wolnostojące: stawiane na podłodze, często większe, stosowane w przemyśle.
  • Napowietrzne: umieszczone na wolnym powietrzu, np. na ogrodzonym terenie.
  • Tablicowe / skrzynkowe / szafowe: w zależności od konstrukcji i wielkości, np. w formie skrzyni, tablicy lub szafy.

Podział według funkcji

  • Główne: rozprowadzają energię z głównego źródła do różnych części obiektu.
  • Oddziałowe: dystrybuują energię do poszczególnych sekcji lub linii produkcyjnych.
  • Oświetleniowe: służą do zasilania i sterowania oświetleniem.
  • Manewrowo-stycznikowe: odpowiadają za sterowanie i zabezpieczanie maszyn.
  • Procesowe: zasilają konkretne urządzenia i maszyny przemysłowe.

Rozdzielnice domowe – cechy i zastosowania

Rozdzielnice domowe są przystosowane do standardowych potrzeb mieszkania lub domu jednorodzinnego (niskie napięcie). Modułowa budowa pozwala na łatwe dodanie nowych obwodów i zapewnia rezerwę na przyszłość.

Wyposażone są w podstawowe elementy bezpieczeństwa, takie jak wyłączniki nadprądowe, które chronią przewody przed przeciążeniem, oraz wyłączniki różnicowoprądowe, zabezpieczające przed porażeniem prądem, dzięki czemu chronią zarówno instalację, jak i mieszkańców.

Obudowy domowych rozdzielnic mają zazwyczaj niższy stopień ochrony IP (np. IP20/30). Najczęściej stosowane są:

  • Rozdzielnice podtynkowe: Doskonale komponują się z nowoczesnym wnętrzem dzięki płaskim drzwiczkom licującym się ze ścianą.
  • Rozdzielnice natynkowe: Używane w pomieszczeniach gospodarczych, garażach czy starszych budynkach, gdzie kucie ścian byłoby niepraktyczne.

Typowe zastosowania obejmują zasilanie oświetlenia, gniazdek standardowych, sprzętu AGD o dużej mocy (np. kuchenki indukcyjne), ładowarek do samochodów elektrycznych oraz urządzeń RTV i AGD. Ważne jest odpowiednie miejsce montażu, które zapewnia łatwy dostęp do serwisu, oraz zabezpieczenie przed dostępem osób nieuprawnionych, np. dzieci.

Rozdzielnice firmowe – cechy i zastosowania

Rozdzielnice firmowe i przemysłowe muszą być znacznie bardziej wytrzymałe, odporne na warunki zewnętrzne (często wyższy stopień ochrony IP) i obsługiwać większą liczbę obwodów, w tym maszyny, systemy automatyki i oświetlenie przemysłowe.

Zazwyczaj używane rozdzielnice w tym środowisku:

  • Szafy sterownicze/rozdzielcze (wolnostojące lub naścienne): Duże, solidne, metalowe konstrukcje, często o podwyższonym stopniu ochrony (IP54, IP65), mieszczące skomplikowaną aparaturę, automatykę przemysłową (sterowniki PLC) oraz główne zasilanie.
  • Rozdzielnice modułowe natynkowe (hermetyczne): Używane w mniejszych warsztatach, magazynach czy na zewnątrz budynków, tam gdzie wymagana jest szczelność (ochrona przed pyłem, wodą).
  • Rozdzielnice budowlane (przenośne): Specjalistyczne, wytrzymałe skrzynki z gniazdami, używane tymczasowo na placach budowy.

Przykładowe zastosowania to: biura, magazyny, hale produkcyjne, obiekty handlowe. Modułowa konstrukcja pozwala na późniejszą rozbudowę w miarę rozwoju firmy lub zmiany procesów produkcyjnych. Wyposażone są w rozbudowane systemy zabezpieczeń, w tym wyłączniki główne, nadprądowe, różnicowoprądowe (często o większych prądach znamionowych), a nierzadko także systemy monitoringu parametrów sieci, co zapewnia bezpieczeństwo instalacji i łatwość serwisowania.

Główne kryteria doboru rozdzielnicy

Liczba i rodzaj obwodów

Przed wyborem rozdzielnicy należy oszacować aktualną liczbę obwodów, takich jak oświetlenie, gniazda standardowe czy urządzenia o dużej mocy, np. kuchenka indukcyjna lub ogrzewanie podłogowe. Warto również przewidzieć rezerwę na przyszłą rozbudowę – zaleca się minimum 20% wolnego miejsca.

Całkowite obciążenie prądowe

Suma mocy wszystkich urządzeń pozwala określić wymagany prąd znamionowy rozdzielnicy oraz głównego wyłącznika. Dzięki temu można dobrać odpowiedni rozmiar i parametry zabezpieczeń.

Miejsce instalacji

Środowisko domowe: najczęściej stosuje się rozdzielnice natynkowe lub podtynkowe, które są estetyczne i łatwo dostępne. Wiele modeli posiada drzwiczki zamykane na klucz, co chroni przed dostępem dzieci.
Środowisko przemysłowe/firmowe: wymaga solidniejszych rozwiązań odpornych na wilgoć, pył, uderzenia i inne trudniejsze warunki środowiskowe.

Estetyka i dopasowanie

Rozdzielnica w domu powinna harmonijnie wkomponować się w wystrój wnętrza. Dostępne są modele w różnych kolorach, kształtach i materiałach wykończeniowych, co pozwala połączyć funkcjonalność z estetyką pomieszczenia.

Bezpieczeństwo i normy

Bezpieczeństwo powinno być priorytetem. Rozdzielnice powinny być zgodne z normami PN-EN dotyczącymi niskiego napięcia. Ważne są także oznaczenia IP, informujące o odporności na pył i wodę. Dobrze zaprojektowana instalacja zapewnia łatwy dostęp do rozdzielnicy, a jednocześnie chroni przed przypadkowym dotknięciem przewodów.

⚠️ Oznaczenie IP – co oznacza w praktyce:
  • IP44 – ochrona przed ciałami stałymi >1 mm i bryzgającą wodą.
  • IP54 – pełna ochrona przed pyłem i bryzgającą wodą.
  • IP65 – pełna ochrona przed pyłem i strumieniem wody pod ciśnieniem.
W praktyce przy wyborze rozdzielnicy do domu w suchych pomieszczeniach wystarczy IP20/30, natomiast w przemyśle lub pomieszczeniach wilgotnych warto wybrać IP44, IP54 lub IP65.
⚠️ Normy bezpieczeństwa:
  • PN-EN 61439 – ogólna norma dla niskonapięciowych rozdzielnic modułowych i szafowych.
  • PN-EN 60947 – normy dla aparatów łączeniowych i sterujących w rozdzielnicach.
  • PN-EN 60204 – normy dotyczące bezpieczeństwa maszyn i rozdzielnic w instalacjach przemysłowych.
Zwracając uwagę na te normy, można mieć pewność, że rozdzielnica jest bezpieczna i odpowiednia do przewidywanego zastosowania.

Podsumowanie

Rozdzielnica domowa powinna być kompaktowa, modułowa i dostosowana do standardowych potrzeb mieszkania lub domu. Przemysłowe rozdzielnice natomiast muszą być większe, bardziej wytrzymałe, z możliwością rozbudowy i większą liczbą zabezpieczeń. Wybierając rozdzielnicę, należy kierować się liczbą obwodów, przewidywanym obciążeniem, warunkami środowiskowymi oraz zgodnością z normami. Bezpieczeństwo i funkcjonalność są kluczowe zarówno w domu, jak i w firmie.

⚠️ Uwaga: Dobór i instalacja rozdzielnicy powinny być wykonywane wyłącznie przez wykwalifikowanych specjalistów z odpowiednimi uprawnieniami. Dzięki temu zapewnia się bezpieczeństwo użytkowników, zgodność z normami oraz prawidłowe działanie całej instalacji elektrycznej.
Udostępnianie i Ikony Społecznościowe